วันเสาร์ที่ 1 กันยายน พ.ศ. 2555
ขั้นตอนของกระบวนการวางแผนเชิงกลยุทธ์ (Steps of Strategic Planning Process)

เขียนโดย ศิริเพชร สุนทรวิภาต

นักศึกษาปริญญาเอก มหาวิทยาลัยศรีปทุม

สวัสดีค่ะทุกท่าน วันนี้เป็นวันแรกของดิฉัน ที่มีโอกาสมาเล่าเรื่อง ขั้นตอนของกระบวนการวางแผนเชิงกลยุทธ์
สืบเนื่องมาจากผศ.ดร.วิชิต อู่อ้น ซึ่งเป็นอาจารย์ที่มหาวิทยาลัยศรีปทุมท่านแนะนำว่านักศึกษาปริญญาเอก ควรฝึกเขียนให้มาก ๆ ซึ่งจะเป็นประโยชน์ในช่วงทำวิทยานิพนธ์ พวกเรานักศึกษาต้องขอบพระคุณอาจารย์ไว้ ณโอกาสนี้ที่หวังดีต่อพวกเรา
ขั้นตอนของกระบวนการวางแผนเชิงกลยุทธ์ ที่ดิฉันนำมาเรียนเสนอในวันนี้ เป็นแนวความคิดของ Rezaian, 2008 ซึ่งประกอบไปด้วย 6 ขั้นตอน ดังนี้

1. กำหนดพันธกิจขององค์กร (Formulating Organization's mission)  พันธกิจ หรือ มิชชั่น มาจากศัพท์ทางการทหาร ที่หมายถึง "จุดมุ่งหมายพื้นฐาน ที่องค์กรพยายามจะบรรลุถึง"  เนื่องจากพันธกิจเป็นพื้นฐานในการกำหนดการจัดลำดับกลยุทธ์ แผน และ การออกแบบงานซึ่งสามารถแสดงความแตกต่างหรือลักษณะเฉพาะ ของแต่ละธุรกิจที่กล่าวว่าพันธกิจควรระบุขอบเขต การปฎิบัติงานของธุรกิจในการกำหนดการผลิตผลิตภัณฑ์เพื่อตอบสนองตลาดผ่านช่องทางการขายต่างๆในภูมิศาสตร์ที่ต่างกันออกไป (Hosseini-Nasab, 2011) ซึ่งมีแนวคิดที่สอดคล้อง กับอีกท่านหนึ่งซึ่งกล่าวว่าข้อความพันธกิจที่ชัดเจนควรจะเป็นที่มาของค่านิยม และการให้ลำดับความสำคัญต่างๆขององค์กรและการพัฒนาองค์กรผ่านทางข้อความพันธกิจนั้น (Razaian, 2008) ซึ่งพันธกิจของแต่ละองค์กรนั้นจะเป็นตัวกำหนดกลยุทธ์และกิจกรรมต่างๆใน อนาคตเพราะจำเป็นต้องคิดเกี่ยวกับลักษณะและขอบเขตของการปฎิบัติการในปัจจุบันเพื่อประเมิณการจูงใจที่มีศักยภาพของตลาดและกิจกรรมในอนาคตซึ่ง ข้อความพันธกิจ จะเป็นตัวกำหนดทิศทางในอนาคตขององค์กร, (Pearce & Robinson, 2009)

2. การกำหนดเป้าหมายหลัก (Goal setting, main and specific) การกำหนดเป้าหมายจะต้องชัดเจนในเรื่องของกำหนดในระยะเวลาที่แม่นยำ มีวิธีทางสู่ความสำเร็จเพราะเป้าหมายจะต้องเป็นพื้นฐานในการวางแผนและการกำหนดนโยบาย นอกจากนั้นยังต้องกำหนดมาตรฐานแห่งศักยภาพ และดำเนินตามบทบาทสำคัญขององค์กร (Rezaian, 2008) ความสำคัญของการวางแผนคือการทำความเข้าใจว่าจะทำอย่างไรในการกำหนดวัตถุประสงค์ในการวางแผน (Papke-Shield et al, 2006)

3. การประเมิณทรัพยากรขององค์กร และ ประเมิณโอกาสและอุปสรรค (Evaluation of organizational resources & environmental opportunities and threats) การจัดสร้างกลยุทธ์มักเริ่มด้วยการประเมินปัจจัยภายในและภายนอกที่จะกระทบสถานะการแข่งขันขององค์กร การวิคราะห์สถานการณ์ ประกอบด้วยการค้นหา (search) จุดแข็ง (strengths) จุดอ่่อน (weakness) โอกาส (opportunities) และอุปสรรค (treats) SWOT ที่มีผลกระทบต่อผลประกอบการขององค์กร การวิเคราะห์สถานการณ์มีความสำคัญต่อทุกบริษัท ปัจจัยภายนอกจะทำให้ทราบโอกาสและอุปสรรคที่อาจจะได้รับจากหลายแหล่ง เช่น ลูกค้า รัฐบาล ซัพพลายเออร์ นายธนาคาร เพื่อนในองค์กรอื่น และที่ปรึกษา เป็นต้น 

4. การกำหนดกลยุทธ์ (Strategy Formulation)

พื้นฐานความคิดเห็นในการวางแผนกลยุทธ์ให้องค์กรควรสัมพันธ์กันกับ ลักษณะบุคลิกขององค์กรนั้นๆกับสภาพแวดล้อมโดยรอบขององค์กรการวาง กลยุทธ์เป็นเครื่องมือหนึ่งในการนำองค์กรไปสู่เป้าหมาย (D’Aveni, 1995)

เพื่อให้เข้าถึงและกลมกลืนกับข้อมูลและขีดความสามารถขององค์กรเพื่อสร้าง ความได้เปรียบคู่แข่งขัน หรือ ให้องค์กรอยู่รอดในทุกขนาดขององค์กรที่ขยาย ใหญ่ขึ้นเรื่อยๆ เพื่อบรรลุ การพัฒนาที่ดี และมีกลยุทธ์ที่ชัดเจน (Ghoshal & Barlett, 1990)

5. การดำเนินกลยุทธ์ตามแผนปฎิบัติการที่กำหนด (Strategy implementation through operational programs)

หลังจากกำหนดกลยุทธ์ที่เหมาะสมได้แล้ว การปฏบัติการตามกลยุทธ์ที่ ตั้งไว้มี ความสำคัญอย่างมาก องค์กรจะต้องมีการเตรียมพร้อมในด้านต่างๆ เพื่อการมุ่งสู่เป้าหมาย ให้สามารถบรรลุผลได้ การเตรียมบุคลากรในการ ปฏิบัติงาน การเตรียมเงินทุนเพื่อพัฒนา การเตรียมขั้นตอนเพื่อดำเนินงาน  ตลอดจนทรัพยากรวัตถุดิบ หรือ เครื่องมือต่างๆ โดยหลักสำคัญที่ไม่ควร ละเลยก็คือ การสื่อสารภายในองค์กรให้ทราบถึงแผนกลยุทธ์ และ เป้าหมาย เพื่อความร่วมแรงร่วมใจในการมุ่งไปสู่ผลสำเร็จร่วมกัน

6. การประเมิณกลยุทธ์และการเลือกแผนที่เหมาะสมเพื่อนำไปปรับแผนกลยุทธ์ (Evaluating and Choosing alternative strategy (modified)). เมื่อนำแผนงานไปสู่การปฏิบัติแล้วการนำผลของการปฏิบัติงานมาประเมินจะเป็นขั้นตอนสุดท้ายที่จะแจ้งให้ผู้นำองค์กรได้รู้ว่าแผนกลยุทธ์นนั้นประสบผล สำเร็จหรือไม่ ซึ่ง สามารถที่จะวัดผลได้จากผลประกอบการ หรือ ตามขั้นตอน การควบคุมและประเมินผล ต่อไปนี้

1.1 กำหนดตัวแปรในการชี้วัด เช่น ยอดขายของสินค้า

1.2  กำหนดเป้าหมายที่จะใช้วัด เช่น ตั้งเป้ายอดขายให้เติบโตกว่าเดือนที่ผ่านมา 15%

1.3 ดูผลงานที่ได้จากแผนกลยุทธ์ เช่น นำยอดขายในเดือนที่ได้ปฏิบัติแผนกลยุทธ์ แล้วมาดูผลงาน

1.4 เปรียบเทียบผลงานที่ได้ กับ เป้าที่ตั้งไว้

1.5  ทำการตัดสินใจในการปรับปรุงแผนต่อไป

พบกันใหม่คราวหน้านะคะ